Στην Ελλάδα μάλιστα, θεωρείται ότι ο μεγάλος αριθμός αμβλώσεων, καθώς και διάφορες λοιμώξεις του γεννητικού συστήματος που δεν καταπολεμούνται εγκαίρως και επαρκώς, προκαλούν χρόνιες φλεγμονές και οδηγούν τελικά σε υπογονιμότητα.
Αίτια γυναικείας υπογονομότητας
Ι. Ανωοθυλακιορρηξία
Είναι η συχνότερη αιτία της υπογονιμότητας στη γυναίκα. Το πρόβλημα αυτό περιλαμβάνει ανωμαλίες της έμμηνου ρήσεως (αραιομηνόρροια) αλλά και της παντελούς απουσίας της έμμηνου ρήσεως (αμηνόρροια)
Η αμηνόρροια ή αραιομηνόρροια θα πρέπει να ερευνηθεί και εφόσον αποκλειστεί το ενδεχόμενο εγκυμοσύνης (τεστ κυήσεως) γίνεται μια σειρά εξετάσεων όπως ορμονικός προσδιορισμός και υπερηχογραφικός έλεγχος.
Εντούτοις η δυσλειτουργία ωογένεσης μπορεί να εμφανιστεί με τους προφανώς κανονικούς κύκλους. Μερικές φορές οι γυναίκες μπορούν να παρατηρήσουν αύξηση στην τριχοφυΐα του σώματος και του προσώπου, ακμή, έκκριση γάλακτος από τα στήθη της και άλλα. Οι διαταραχές ωογένεσης μπορούν να ταξινομηθούν σε:
- Έλλειψη ωογένεσης
- Σπάνια ωογένεση
- Ανεπάρκεια ωχρού σωματίου
Η προ της εμμηνορρυσίας φάση αντιπροσωπεύεται από την περίοδο εκείνη (διάρκειας 14 ημερών) που ξεκινά με την ωοθυλακιορρηξία και τελειώνει με την έμμηνο ρύση. Κατά τη διάρκεια αυτής της φάσης ο οργανισμός παράγει ορμόνες όπως οιστρογόνα και προγεστερόνη, προκειμένου να προετοιμάσει το ενδομήτριο ώστε να υποδεχτεί ένα γονιμοποιημένο ωάριο (έμβρυο) και να διασφαλίσει την ανάπτυξή του. Εάν το ωχρό σωμάτιο της ωοθήκης δε μπορεί να παράγει αυτές τις ορμόνες στα επιθυμητά επίπεδα, προφανώς η επίτευξη και συντήρηση της εγκυμοσύνης δεν είναι πιθανή.
Συχνότητα 20-25%
II. Ορμονικές διαταραχές
α) υπερπρολακτιναιμία δηλαδή υπερέκκριση της υποφυσιακής ορμόνης προλακτίνη η oποία ρυθμίζει την παραγωγή γάλακτος από τους μαστούς
β) θυρεοειδοπάθεια με διαταραχές των θυρεοειδικών ορμονών που ρυθμίζουν το βασικό μεταβολισμό και επηρεάζουν σημαντικά τη γενική ορμονική ισορροπία του οργανισμού.
ΙΙΙ. Σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών
Αποτελεί τη συχνότερη ορμονική διαταραχή των γυναικών και από αυτήν εξαρτάται πολυκυστική διαμόρφωση των ωοθηκών . Το σύνδρομο αυτό ανιχνεύεται υπερηχογραφικός και χαρακτηρίζεται από αραιομηνόρροια, αυξημένη τριχοφυΐα, παχυσαρκία, αυξημένα επίπεδα ανδρογόνων στο αίμα, ακμή και υπογονιμότητα.
IV. Σαλπιγγικά προβλήματα
Οι σάλπιγγες είναι λεπτοί σωλήνες που ενώνουν την μήτρα με τις ωοθήκες .Μέσα από αυτές περνά το σπερματοζωάριο και εκεί γίνεται η γονιμοποίηση του ωαρίου, το οποίο πηγαίνει στη μήτρα ως έμβρυο.
Πρόκειται για όργανα ιδιαίτερα ευαίσθητα που μπορούν να υποστούν σημαντικές βλάβες αν διαταραχθεί η ομαλότητα του βλεννογόνου που καλύπτει το εσωτερικό τους, αν εμποδιστεί η κινητικότητα τους ή αν αλλοιωθούν οι ανατομικές τους σχέσεις με τις ωοθήκες.
Η βλάβη στις σάλπιγγες μπορεί να μειώσει ή να σταματήσει τη δυνατότητα τους να προσλάβουν το ωάριο και να το κατευθύνουν στο εσωτερικό τους. Επίσης, συμφύσεις γύρω από το σωλήνα μπορούν να διαστρεβλώσουν το σωλήνα ή να μειώσουν την κινητικότητα τους. Η παρεμπόδιση του σωλήνα μπορεί να αποτρέψει τη γονιμοποίηση ή να αυξήσει τις
πιθανότητες έκτοπης εγκυμοσύνης. Η σαλπιγγική παρεμπόδιση μπορεί να είναι είτε κεντρική είτε ακραία. Κεντρική όταν η παρεμπόδιση βρίσκεται κοντά στη μήτρα, ενώ ακραία όταν βρίσκεται στους κροσσούς. Οι περισσότερες γυναίκες δεν γνωρίζουν τη σαλπιγγική βλάβη έως ότου ερευνηθούν για τη στειρότητα. Εντούτοις, μπορεί να έχουν δυνατούς πόνους περιόδου, χρόνιους ή επαναλαμβανόμενους πυελικούς πόνους.
Συχνότητα 15-25%
V. Προβλήματα στη μήτρα
Ινομυώματα
Τα ινομυώματα είναι καλοήθης όγκοι και εμφανίζονται στην αναπαραγωγική ηλικία της γυναίκας. Μπορεί να είναι μονήρη ή πολλαπλά ενώ το μέγεθός τους ποικίλοι. Εμφανίζεται με έντονους πόνους, ανωμαλίες στην περίοδο αλλά και πρήξιμο στα πόδια.
Θετική επίδραση στην αύξηση των ινομυωμάτων ή λειομυωμάτων έχουν, οι ορμόνες. Όσο για την αντιμετώπισή τους, κάθε περίπτωση έχει και το δικό της τρόπο θεραπείας, που θα συστήσει ο γυναικολόγος.
Ενδομητρίωση
Είναι μια επώδυνη διαταραχή του γυναικείου αναπαραγωγικού συστήματος. Χαρακτηρίζεται από πόνους κατά την διάρκεια της έμμηνου ρήσεως και δυσπαρευνία δηλαδή πόνους κατά ή και αμέσως μετά την σεξουαλική επαφή.
Φαίνεται ότι προέρχεται από παλινδρόμηση των κυττάρων του ενδομητρίου προς την κοιλιά μέσω των σαλπίγγων ή των εστιών της λεμφικής οδού κατά την περίοδο.
Ο τρόπος με τον οποίο η ενδομητρίωση επηρεάζει την γονιμότητα δεν έχει αποσαφηνιστεί. Έρευνες δείχνουν πως η ελαττωμένη συχνότητα σεξουαλικών επαφών λόγω του πόνου συμβάλλουν στη υπογονιμότητα.
VI. Εχθρότητα της τραχηλικής βλέννας
Η τραχηλική βλέννα αλλάζει τόσο σε εμφάνιση όσο και σε συνοχή κατά τη διάρκεια του εμμηνορροϊκού κύκλου. Προσαρμόζει το περιβάλλον του κόλπου ώστε να είναι φιλόξενο για το σπέρμα.
Όσο πλησιάζει η στιγμή της ωορρηξίας και αυξάνονται τα οιστρογόνα γίνεται πολύ υδατώδες και άφθονη για να βοηθήσει το σπέρμα να εισχωρήσει στο κόλπο. Μετά από την
ωορρηξία και κάτω από την επίδραση της προγεστερόνης η βλέννα γίνεται παχιά, κολλώδης και θολή με αποτέλεσμα να κάνει αδύνατη την είσοδο του σπέρματος. Το σπέρμα μπορεί να μείνει εκεί για μερικές ημέρες. Κατά συνέπεια η βλέννα ενεργεί ως δεξαμενή σπέρματος.
Η σημασία της τραχηλικής εχθρότητας βλέννας είναι αμφισβητήσιμη μεταξύ των ειδικών στειρότητας. Τα προβλήματα με την τραχηλική βλέννα δεν προκαλούν συνήθως κανένα σύμπτωμα.
Συχνότητα 1-2%
VII. Ανεξήγητη στειρότητα
Η ανεξήγητη στειρότητα ορίζεται ως η αποτυχία να συλλάβει μετά από ένα έτος μη προστατευμένης επαφή. Τα ζευγάρια με ανεξήγητη υπογονιμότητα έχουν τα υψηλότερα ποσοστά φυσιολογικής (αυθόρμητης) εγκυμοσύνης εξ’ όλων των υπογόνιμων ζευγαριών.
Συχνότητα 10-15% των ζευγαριών.
Μαρίνα Ασημακοπούλου, (Απόσπασμα από την Διατριβή της ΕΞΩΣΩΜΑΤΙΚΗ ΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΓΟΝΕΩΝ
Δ. Παπανικολή 10, Χαλάνδρι, Αθήνα 152 32
Τ. 2106800525